10. Sınıf Hangi Yazılılar Ortak?
Liseye başladığından beri, okulun her döneminde aynı soruyu sorarız: “Bu yazılılar ne zaman, kimler ortak?” Hani şu 10. sınıf yazılıları var ya… Her sene aynı ikilem; kimse tek başına sorumluluk almak istemez. Öğrenciler ortak sınavları sevinçle beklerken, öğretmenler kolları sıvar, zihinlerse yoğun bir şekilde bu yazılıların ortak olma ihtimalini sorgular.
Peki, 10. sınıfta hangi yazılılar ortak? Ortak sınavları gerçekten hak ediyor mu, yoksa bu sistemde eksik olan bir şeyler mi var? Bu yazıda, bu soruya net bir bakış açısıyla yaklaşacağım. Bu yazılıların avantajlarına ve dezavantajlarına daha yakından bakmak istiyorum. Kim bilir, belki birilerinin gözleri açılır. Belki de bu yazıyı okurken, 10. sınıf yazılılarının ortaklık fikrini daha derinden sorgulamaya başlarsınız.
Ortak Yazılıların Güçlü Yanları
Zaman Tasarrufu ve Sınav Stresi
Ortada bir gerçek var: Hepimiz zamanla yarışıyoruz. Okulda verilen yük, sosyal hayatımız, hobilerimiz derken, sınavlara yeterince odaklanmak neredeyse imkansız hâle geliyor. Ortak yazılılar, sınav tarihlerini tek bir noktada toplar. Yani öğretmenler kendi sınavlarını değil, tüm okulun yazılılarını aynı tarihlerde yaparak, aslında çok güzel bir zaman tasarrufu sağlarlar. Bu sayede, öğrenci aynı dönemde birden fazla sınavla yüzleşmek zorunda kalmaz. Düşünsenize, her yazılı için ayrı ayrı bir hafta boyunca hazırlık yapmak yerine, tüm dersleri aynı anda birleştirerek bir anlamda “süper sınav” çözebiliyorsunuz. Gerçekten de bu bir kazanım değil mi?
Adaletli Değerlendirme
Bir diğer güçlü yön ise adalet. Sadece kendi sınıfında yazılı yapan bir öğretmenin objektifliği hakkında şüpheler olabilir. Bu, hem öğretmenin yaklaşımına hem de öğrencilerin birbirlerine olan etkilerine dayalı bir durum. Ortak yazılılarda ise tüm öğrenciler, aynı sorularla karşılaşıyor. Bu da daha eşitlikçi bir ortam yaratıyor. Tabii ki bunun da sınavın kalitesine göre değişebilecek yanları vardır, ama en azından bu yaklaşımın öğrencilere eşit bir şans verdiği söylenebilir.
Ortak Yazılıların Zayıf Yanları
Soru Kalitesizliği ve Ezbercilik
Her şeyi bir kenara bırakın; bu yazılıların en belirgin eksiklerinden biri, soru kalitesinin sık sık düşük olması. Ortak yazılılar genellikle her sınıf için “genel” bir test olarak hazırlanır. Bu da demektir ki, çok sayıda öğrenciye hitap etmek adına genellikle sorular yüzeysel kalabilir. Gerçekten anlamaya dayalı sorular yerine, ezbere dayalı soruların fazlalığı, sınavın eğitim amaçlı değil, daha çok not odaklı hale gelmesine neden olabilir. Özellikle daha derinlemesine bir anlayış gerektiren derslerde, soruların “herkesin anlayabileceği kadar kolay” olması, eğitimin amacından sapmasına yol açabiliyor. Peki, böyle bir sınav adaletli mi? Elbette, ama gerçekten öğrenmeye dayalı mı? O başka bir mesele.
Öğretmenlerin İçsel Çelişkileri
Bir öğretmenin sınıfını tanıyıp, ona göre sınav hazırlaması daha doğal ve etkili olabilir. Ama ortak sınavlar, öğretmenlerin de kendilerini bir çıkmazda hissetmelerine yol açabiliyor. Her sınıfın seviyesi farklıdır; bazı sınıflar daha hızlı öğrenirken, bazıları daha yavaş ilerler. Ortak yazılılar her sınıfı aynı şekilde değerlendirmeye çalıştığı için, öğrencilerin gelişim seviyeleri göz ardı edilebiliyor. Öğretmenlerin, her öğrenciyi tam anlamıyla değerlendirme fırsatı bulamaması, sistemin zaaflarından biri.
Motivasyon Kaybı
Herhangi bir yazılı öncesi, öğrencilerin psikolojik durumu da oldukça önemli. Ortak yazılılar öğrenciyi stresli bir ortamla karşı karşıya bırakabilir. Birçok farklı öğretmen, aynı tarih aralığında sınav yapacaksa, bir öğrencinin o hafta hem fiziksel hem de zihinsel olarak tükenmesi kaçınılmazdır. Ortak sınavlar, bir öğrencinin sadece bir sınavda başarılı olmasını değil, birkaç sınavda aynı anda başarılı olmasını bekler. Oysa öğrencinin tüm derslerde aynı başarıyı göstermesi çok da gerçekçi değil. Bu da doğal olarak motivasyon kaybına yol açabilir.
Soru: Gerçekten Eşit Bir Değerlendirme Yapıyor Muyuz?
Sadece bu yazılıların düzeni değil, uygulamaları da tartışmalı bir konu. “Adaletli” demek ne anlama geliyor? Ortak sınavlar tüm öğrencileri aynı anda ölçmeye çalışırken, bu sınavların soruları ne kadar doğru bir şekilde öğrencilerin yeteneklerini yansıtıyor? Bir yazılıya dayalı bir eğitim modelinde “adalet”, sınavın içeriği kadar, öğrencilerin sınavdaki stresini de hesaba katmalı mı? Bu konuda ne düşünüyorsunuz? Bunu sadece öğretmenler ve öğrenciler değil, eğitim sisteminin tüm aktörleri sorgulamalı.
Sonuç Olarak
10. sınıf yazılılarının ortak olmasının avantajları ve dezavantajları birbirini izliyor. Ortak sınavlar öğrencilere eşit fırsatlar sunmayı vaadetse de, bu fırsatların ne kadar anlamlı olduğu sorgulanabilir. Eğitim sistemi, her bireyin farklı hızda öğrenen bir varlık olduğunu unutmamalı ve sınavları da bu gerçeği göz önünde bulundurarak şekillendirmelidir. Eğer ortak sınavların faydaları varsa, bu faydaların sınavın içeriğiyle, soruların zenginliğiyle ve öğrenciye sağlanan geri bildirimle dengelenmesi gerekiyor. Aksi hâlde, her şeyden biraz kaybetmiş oluruz. Ne dersiniz, yazılılar gerçekten “ortak” olmalı mı?